De provincie anno 2023
De rol van de provincie Utrecht verandert. We hebben een sterkere (regie)rol gekregen voor een flink aantal processen zoals ruimtelijke ordening, de opvang van vluchtelingen en statushouders, de energietransitie, de woningbouw en de gebiedsgerichte processen voor het landelijk gebied (waaronder de aanpak van de stikstofproblematiek), onderwerpen die we willen uitvoeren in goede samenwerking met inwoners, gemeenten en andere partners in onze provincie.
We werken verder aan de noodzakelijke transities naar duurzame energie, circulaire samenleving, duurzame landbouw, duurzame mobiliteit en versterking van onze belangrijke kwaliteiten zoals meer en gezonde natuur, goede kwaliteit van water en lucht en leefbare steden en dorpen. Ook het versnellen van de bouw van (betaalbare) woningen, de vraag naar ruimte voor bedrijven en de krapte op de arbeidsmarkt zijn opgaven die onverminderd actueel zijn en blijven.
Onze opgaven hebben veelal een ruimtelijke component en omdat de ruimte schaars is, is het een uitdaging om onze opgaven uit te voeren én tegelijk ook het leefklimaat van onze provincie te verbeteren. Onze Omgevingsvisie, het proces van regionaal programmeren en de gebiedsgerichte aanpak helpen ons college en uw Staten bij het gezamenlijk en gedragen maken van keuzes.
Wij hebben bij de uitvoering van ons beleid te maken met externe factoren waarop we niet of beperkt invloed kunnen uitoefenen. Door de sterke toename van vraag en aanbod van elektriciteit zijn er knelpunten ontstaan in het elektriciteitsnet (netcongestie) en kan duurzaam opgewekte stroom niet altijd aan het net worden teruggeleverd terwijl grootverbruikers geen aansluiting meer kunnen krijgen voor afname van elektriciteit. Dit maakt het moeilijk om onze ambities op het gebied van onder andere woningbouw, bedrijven(terreinen), mobiliteit en energietransitie waar te maken. Via de Energy Board provincie Utrecht geven we invulling aan de onze regierol om de regionale energie-infrastructuur te verbeteren.
Naast de stikstofproblematiek, hebben de spanning op de arbeidsmarkt en de schaarste aan gekwalificeerde medewerkers gevolgen voor onze uitvoeringskracht. Ook onze samenwerkingspartners hebben daarmee te maken. Bij deze factoren kunnen we beperkt invloed uitoefenen met financiële middelen. Dat alles dwingt ons tot keuzes en inventieve oplossingen.
Een recente complicerende factor is de onzekerheid met betrekking tot het rijksbeleid nu het Kabinet onlangs demissionair is geworden en we in afwachting zijn van de Tweede Kamerverkiezingen en daaropvolgend de vorming van een nieuwe regering.
Deze ontwikkelingen en factoren zijn niet alleen van belang voor de besluitvorming van ons college en uw Staten maar vragen ook veel van de ambtelijke organisatie, die kwalitatief en kwantitatief zal moeten doorontwikkelen. Er zijn andere en diverse specialisaties nodig, waaronder mensen die onze nieuwe rol in de diverse samenwerkingsverbanden kunnen oppakken.
Wij gaan vol enthousiasme samen met uw Staten en maatschappelijke partners aan de slag. De complexiteit van de uitvoering schrikt ons niet af maar stimuleert ons juist om een tandje bij te zetten. Met de presentatie van de strategische college-agenda, inclusief een meerjarenplanning en financiële vertaling, zullen wij eind dit jaar aangeven hoe wij de verdere uitwerking van onze plannen en ambities voor ogen hebben.
Een nieuw college
Op 21 augustus jl. is het nieuwe college aan de slag gegaan. Richtinggevend voor Gedeputeerde Staten is het coalitieakkoord “Aan de slag voor Utrecht”. Hierin staan onze ambities en doelen die wij met u, onze inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners de komende jaren willen realiseren.
Omdat bij het opstellen van de Begroting 2024 de gesprekken over het coalitieakkoord nog niet waren afgerond, beperkt deze begroting zich tot de financiële doorrekening van het “bestaande beleid” zoals dat eerder binnen de door uw Staten vastgestelde financiële- en beleidskaders (Kaderbrief 2024) is vastgesteld.
Wij zullen nog dit jaar uitvoering geven aan de tijdens de Statenvergadering van 6 september jl. aangenomen motie. Met die motie dragen uw Staten ons op met de Utrechtse samenleving in gesprek te gaan over het coalitieakkoord, daarbij uw Staten te betrekken en te informeren over de uitkomsten van deze gesprekken, zodat deze kunnen worden betrokken bij uitwerking en kaderstelling van de plannen en ambities uit het coalitieakkoord. Wij zullen in december 2023 een strategische college-agenda presenteren met een meerjarenplanning voor de realisering van de belangrijkste opgaven. Daarbij komt ook een eerste planning voor de inhoudelijke en financiële kaderstelling door uw Staten voor de verschillende onderwerpen van het coalitieakkoord.
Op basis van het coalitieakkoord en de daarop gebaseerde strategische college-agenda zullen wij uw Staten een wijzigingsvoorstel op de programmabegroting 2024 ter besluitvorming voorleggen zodat met uw besluit over dat wijzigingsvoorstel ook het beleid uit het coalitieakkoord is opgenomen in de Begroting 2024.