Het meerjarig beeld van structurele en incidentele lasten en baten laat zien of onze begroting een duurzaam financieel evenwicht kent. Duurzaam financieel evenwicht betekent dat de structurele lasten worden gedekt door de structurele baten. Voor onze toezichthouder, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, is een duurzaam financieel evenwicht van de begroting één van de toetspunten in haar toezicht op de provinciale financiën.
Om te bepalen op welke wijze lasten en baten geclassificeerd dienen te worden, baseren we ons op wat daarover is opgenomen in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), de toelichting daarop, en de notitie incidentele structurele baten en lasten van de Commissie BBV. In artikel 1 lid s van onze Financiële verordening, door PS vastgesteld op 9 december 2020, wordt de definitie verder vastgelegd. In dezelfde financiële verordening van de provincie Utrecht is in artikel 4, sub 5f opgenomen dat de incidentele baten en lasten in de begroting vanaf het grensbedrag € 500.000 afzonderlijk worden toegelicht.
Vanuit de notitie van de Commissie BBV is de volgende toelichting overgenomen, die ons inziens beknopt en helder aangeeft wat de algemene lijn is ten aanzien van structurele of incidentele baten en lasten:
Structurele baten en lasten zijn baten en lasten die in beginsel jaarlijks in de begroting, meerjarenraming en jaarrekening zijn opgenomen. Voor structurele baten en lasten geldt in het algemeen, dat zij tot nadere besluitvorming voor onbepaalde tijd opgenomen zijn. Met andere woorden, er is (nog) geen einddatum bekend. Dit noemt men ook wel structureel bestaand beleid. Dit laat onverlet, dat de hoogte van de structurele baten en lasten jaarlijks kan fluctueren. Van structurele baten en lasten is ook sprake indien de ramingen bijvoorbeeld om het jaar opgenomen zijn. Zolang deze posten maar periodiek terug blijven komen en er geen eindtijd bepaald is. Deze fluctuaties blijken uit de meerjarenraming. Ook door nieuw beleid of door bezuinigingen kunnen de hoogte van structurele lasten en baten worden beïnvloed.
Incidentele baten en lasten betreffen die posten die het begrotingssaldo incidenteel beïnvloeden. Het gaat om eenmalige zaken en om (meerjarige) projecten of subsidies als deze eveneens het karakter van tijdelijkheid c.q. eindig doel hebben. Een begroting, meerjarenraming of jaarrekening kan ieder jaar of meerjarig dergelijke eenmalige zaken bevatten. Ook kan het voorkomen dat een eenmalige subsidie voor een bepaalde activiteit wordt verkregen, maar dat de lasten van de uitvoering van die activiteit zich over meerdere jaren uitspreidt. Gezien de koppeling met de subsidie hebben deze lasten dan een incidenteel karakter.
Meerjarig beeld van structurele en incidentele lasten en baten | ||||
Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | |
Structurele lasten | -443.046 | -450.749 | -464.012 | -488.001 |
Stortingen in reserves | ||||
Totaal lasten | -443.046 | -450.749 | -464.012 | -488.001 |
Structurele baten | 23.154 | 22.102 | 22.628 | 22.628 |
Algemene dekkingsmiddelen | 447.700 | 473.139 | 482.216 | 496.512 |
Onttrekkingen aan reserves | ||||
Totaal baten | 470.854 | 495.241 | 504.844 | 519.140 |
Saldo structurele lasten en baten | 27.808 | 44.493 | 40.833 | 31.140 |
Incidentele lasten | -104.713 | -46.179 | -23.782 | -25.448 |
Stortingen in reserves | -5.288 | -6.515 | -2.741 | -2.741 |
Totaal lasten | -110.001 | -52.694 | -26.523 | -28.189 |
Algemene dekkingsmiddelen | 25.158 | 6.566 | 5.079 | 5.079 |
Onttrekkingen aan reserves | 77.902 | 34.425 | 15.210 | 33.320 |
Totaal baten | 103.060 | 40.991 | 20.289 | 38.399 |
Saldo incidentele lasten en baten | -6.942 | -11.703 | -6.234 | 10.210 |
Netto begrotingssaldo | 20.867 | 32.479 | 34.288 | 41.039 |
Leeswijzer tabel
Ter verduidelijking zijn de gepresenteerde saldi hierna tekstueel toegelicht:
- Saldo structurele lasten en baten is een positief/voordelig getal (als voorbeeld 2024: € 470,854 minus € 443,046 = € 27,808 miljoen structureel voordelig saldo).
- Saldo incidentele lasten en baten is een negatief/nadelig getal (als voorbeeld 2024: € 98,660 minus € 105,601 = € 6,942 mln. incidenteel nadelig saldo).
- Netto begrotingssaldo is gelijk aan 0, omdat de begrotingsresultaten per jaarschijf zijn verrekend met de Saldireserve. De begrotingssaldo per jaarschijf zijn toegelicht bij het onderdeel 'Mutaties reserve Algemene Middelen ' in de Financiële begroting.
Uit bovenstaande tabel blijkt dat voor alle begrotingsjaren er sprake is van een 'materieel' begrotingsevenwicht, omdat de structurele lasten worden gedekt door de structurele baten.