3.8 Projecten

Wat willen we bereiken?

Met Hart van de Heuvelrug brengen we versnipperde natuur weer met elkaar in verbinding en creëren we tegelijk ruimte voor woningen, bedrijven, zorg en recreatie.  
 
De gemeenten Soest en Zeist en de provincie hebben op 5 juni 2015 ingestemd met de samenwerkingsovereenkomsten Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg. Doel van het programma Hart van de Heuvelrug is het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit, onder meer door twee ecologische verbindingen te maken. Belangrijk uitgangspunt in de uitvoering is dat de opbrengsten van de rode projecten (het ontwikkelen van woon- en werklocaties) zorgen voor de financiering van de groene projecten (ontwikkeling van natuur en recreatie). Daarnaast is het aantal hectare ontwikkeld gebied dat we toevoegen in balans met het aantal hectare aan natuurgebied. 
 
Er zijn al veel projecten gerealiseerd, met name groene, zoals de twee ecologische corridors met 5 ecoducten en de transformatie van het Harlanterrein en het Kodakterrein. De provincie Utrecht, gemeente Soest, gemeente Zeist en het Utrechts Landschap werken de komende jaren intensief samen om ook de overige projecten te realiseren en af te ronden. Dit gaat vooral om het ontwikkelen van woningbouwlocaties.  

Het programma Hart van de Heuvelrug was oorspronkelijke gepland tot eind 2025. Gelet op de vertragingen in diverse projecten door onder meer aanpassingen van wet- en regelgeving, intensieve en diverse juridische procedures zal deze datum voor enkele projecten niet gehaald worden. Daarnaast zijn er maatschappelijke ontwikkelingen (vluchtelingenopvang op Kamp van Zeist) die ertoe leiden dat ook vanuit die optiek enige flexibiliteit ten aanzien van de planning noodzakelijk is. Wij gaan de consequenties van het niet halen van de datum van 31 december 2025 in beeld brengen, waarbij de focus ligt op de consequenties voor het programma zelf, de achterliggende projectopdrachten en de financiën. 

De provincie Utrecht is financieel eindverantwoordelijk voor het totale programma. We gaan in de begroting 2024 alleen in op de projecten die onder onze regie worden uitgevoerd. De financiële verantwoording en terugkoppeling van de gemeentelijke projecten vindt plaats via de jaarlijkse actualisatie van de grondexploitaties (in maart) en de jaarlijkse tussenrapportages (in oktober).  

Wat gaan we daarvoor doen?

Wij zijn binnen Hart van de Heuvelrug verantwoordelijk voor de volgende projecten:  

Hart van de Heuvelrug:  

• Kamp van Zeist  
• Woonwijk Sortie 16  

Vliegbasis Soesterberg:  

• Woonwijk Vliegbasis Soesterberg  

• Kavels Westflank  
• Park Vliegbasis Soesterberg  
• Corridor Camp New Amsterdam  

De uitvoering van de woningbouw opgaven (Sortie 16, woonwijk Vliegbasis Soesterberg en de Kavels Westflank) zullen opgepakt worden door een externe uitvoeringsorganisatie. De provincie is hiervan 100% aandeelhouder. De besluitvorming voor de oprichting van deze BV wordt voorbereid. Naar verwachting zal deze uitvoeringsorganisatie in de eerste helft van 2024 operationeel zijn.

Hart van de Heuvelrug  
Kamp van Zeist  
Het deel van Kamp van Zeist dat we willen vergroenen is 1 november 2022 aangekocht door de Provincie Utrecht. Een groot deel van de gebouwen is tot aan de sloop in gebruik bij een vastgoedbeheerder om oneigenlijk gebruik tegen te gaan.

Wij verwijderen de opstallen en verharding en richten het gebied in als natuurgebied. Het terrein wordt onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Uitvoering start naar verwachting in het najaar van 2023 en wordt afgerond in het najaar 2024. Met de toekomstige eigenaar Het Utrechts Landschap wordt het inrichtingsplan vastgesteld. Na de herinrichting wordt het terrein doorgeleverd aan Het Utrechts Landschap (naar verwachting in 2026). 

Wij hebben ingestemd met het tijdelijk in gebruik geven van een deel van het terrein aan het COA voor de opvang van vluchtelingen. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft hiervoor een huurovereenkomst opgesteld met het COA, die wij na de aankoop van het terrein hebben overgenomen. De opvang op het terrein zal tot uiterlijk oktober 2027 plaatsvinden. Vooruitlopend daarop starten wij daar waar mogelijk wel met de vergroeningsopgave.

Beoogd resultaat 2024  

• Opstellen definitief inrichtingsplan 

• Start sloopwerkzaamheden opstallen en verharding
• Gefaseerde herinrichting terrein na sloopwerkzaamheden 

Sortie 16  
In dit gebied ontwikkelen we een nieuwe woonwijk met150-200 woningen. Door het specifieke, bosachtige karakter en de ligging op de Heuvelrug, heeft Sortie 16 de potentie om een aantrekkelijke en onderscheidende woningbouwlocatie te worden. In het woningbouwprogramma is veel ruimte opgenomen voor woningen in het sociale en middeldure segment. In de planontwikkeling van Sortie 16 is een aantal belangrijke stappen gezet: Er is een ontheffing verleend voor de Wet natuurbescherming en in 2023 is het bestemmingsplan door de gemeenteraad van Zeist vastgesteld.  De verwachting is dat er in 2024 uitsluitsel komt over de lopende bezwaar- en beroepsprocedures.

In 2024 wordt de tenderprocedure uitgewerkt op basis waarvan een marktpartij zal worden geselecteerd die in samenwerking met een woningcorporatie Sortie 16 op een natuurinclusieve wijze gaat ontwikkelen.
Parallel daaraan wordt gestart met het bouw- en woonrijp maken van de locatie. Specifieke aandacht gaat daarbij uit naar de bestrijding van de Japanse Duizendknoop die op verschillende plekken in het gebied is aangetroffen.
 
Beoogd resultaat 2024  

• Bestemmingsplan Sortie 16 onherroepelijk vastgesteld
• Voorbereiden tenderprocedure voor selectie van een marktpartij 
• Start met het bouw- en woonrijp maken

 
Vliegbasis Soesterberg  
Woonwijk  
Een deel van de voormalige vliegbasis, circa 20 ha, heeft de bestemming ‘Wonen’ gekregen. Hier ontwikkelt de Provincie Utrecht in nauwe samenwerking met de gemeente Zeist, gemeente Soest en Het Utrechts Landschap een nieuwe duurzame woonwijk (voorzien ca 250 woningen) die qua sfeer en beleving in het bijzondere landschap past. Deze woonwijk bevindt zich in de planontwikkelingsfase.  
 
Het voeren van diverse ruimtelijke procedures en een ingesteld beroep tegen de verkregen Ontheffing Wet natuurbescherming maken dat er nog geen activiteiten voor de realisatie van de woonwijk kunnen worden opgestart. Ook dient er nog een PFAS-sanering te worden uitgevoerd.
 
Beoogd resultaat 2024  

• Afwikkeling beroepszaak ontheffing Wet Natuurbescherming  
• Afronding ruimtelijke procedures

• Voorbereiden PFAS-sanering
• Voorbereiden gronduitgifte

Kavels Westflank  
Wij hebben vanuit een integrale overweging (kwaliteit, financiën en de uitkomst van de participatie) besloten om vijf kavels te gaan verkopen en de ruimtelijke uitgangspunten publiekrechtelijk te borgen. De herziening van het bestemmingsplan vindt momenteel plaats en zal naar verwachting in 2024 afgerond kunnen worden. De verkoopprocedure wordt gestart nadat het bestemmingsplan onherroepelijk is.  

Beoogd resultaat 2024  

• Afronding procedure bestemmingsplan kavels Westflank 
• Voorbereiden verkoop van de kavels Westflank

Park Vliegbasis Soesterberg  
In samenwerking met de gemeenten Zeist en Soest en het Utrechts Landschap hebben we het Park Vliegbasis Soesterberg uitgevoerd. Het gebied is van een afgesloten defensieterrein getransformeerd naar een (deels) toegankelijk park, waarin cultuurhistorische erfgoed beleefd kan worden en de natuurwaarden behouden en verstrekt zijn.  

In een deel het park worden mitigerende maatregelen uitgevoerd voor de duurzame instandhouding van de veldleeuwerik. Deze maatregelen worden uitgevoerd in het kader van de verleende ontheffing voor de Wet Natuurbescherming. 
 
Beoogd resultaat 2024  

• Uitvoering van de maatregelen in het kader van de ontheffing Wet Natuurbescherming.  

Ecologische corridor Camp New Amsterdam  
Eén van de resterende opgaven in het Park is het realiseren van een verbinding in de westelijke ecologische corridor. Deze verbinding loopt midden door Camp New Amsterdam (CNA), dat in eigendom en gebruik is en blijft bij het Rijk/Defensie.

Er is een inrichtingsplan opgesteld. Provincie Utrecht en RVB/Defensie hebben afspraken gemaakt over de sloopwerkzaamheden en over de uitwerking en uitvoering van het inrichtingsplan. De essentie daarbij is dat het RVB de sloopwerkzaamheden op zich zal nemen in opdracht van Defensie en in nauwe samenwerking met de provincie. Het terrein is en blijft immers eigendom van het Rijk en is sterk beveiligd. Praktische oplossingen in de uitvoering zijn daarom nodig. Uitvoering van de sloopwerkzaamheden wordt afgerond in 2024. 

Beoogd resultaat 2024  

• Afronding sloopwerkzaamheden (bestaande opstallen)
• Start inrichting van het terrein als ecologische verbindingszone 

Wat gaat dat kosten?

Begroting 2024  
De Begroting 2024 van het programma Hart van de Heuvelrug/Vliegbasis Soesterberg is gebaseerd op de Mastergrondexploitatie Hart van de Heuvelrug 2023 en de Grondexploitatie Vliegbasis Soesterberg 2023, beide vastgesteld op 16 maart 2023.  

De prognose voor de gebiedsontwikkeling als geheel is als volgt:

Jaarschijf 2024
Voor de onderdelen waarvan de uitvoering bij ons ligt, zijn de ramingen van jaarschijf 2024 uit de Grex2023 in het overzicht hieronder opgenomen. Daar waar de ontwikkelingen in 2023 aanleiding geven tot aanpassingen en/of verschuivingen, wordt een wijzigingsvoorstel van de raming via de P&C-cyclus van 2024 verwerkt. 

Begroting op programma 1. Ruimtelijke ontwikkeling De investeringen en opbrengsten van de rode projecten worden opgenomen in Programma 1. Dat geldt voor zowel de lasten en de baten, alsmede de overboeking hiervan naar de Voorraden, per saldo 0. Het gaat in 2024 bij de projecten Sortie 16 en Woonwijk VBS om in totaal € 5,6 miljoen aan lasten in 2024. 

Het verwachte verloop van de overige onderdelen op Programma 1 is:

Verwacht verloop van de reserve Hart van de Heuvelrug:

Risico's en te treffen beheersmaatregelen

Het saldo van de projectresultaten van Hart van de Heuvelrug komt uiteindelijk voor rekening en risico van onze provincie. Voor Vliegbasis Soesterberg zijn met de gebiedspartners apart afspraken gemaakt over de verdeling van het risico.  
Met het uitvoeren van de grondexploitatie lopen wij risico’s, ook na het nemen van beheersmaatregelen. Risico’s waarvan de kans dat zij op optreden minder dan 50% is, dekken we uit het weerstandsvermogen (zie de betreffende paragraaf). Voor risico’s boven de 50% moeten we een voorziening vormen.  
Bij grondexploitaties is sprake van risico’s en kansen. Ook met de kansen moeten we rekening houden. Kansen zijn bijvoorbeeld geraamde kosten die lager uitvallen of opbrengsten die hoger uitvallen dan aanvankelijk geraamd.  
Alle risico’s zijn gekwantificeerd als lager dan 50%, deze zijn opgenomen in het weerstandsvermogen. Het resultaat is volgens de huidige exploitatie positief, van een voorziening is daarom geen sprake.  
 
Top 5 Risico’s  
De vijf voornaamste risico’s binnen de provinciale projecten van het programma: