Voorbereiding op klimaatverandering

3.1.4	De fysieke leefomgeving wordt beter voorbereid op klimaatverandering
Toelichting op meerjarendoel
Alle recente wetenschappelijke rapporten zijn eenduidig en leveren overtuigend bewijs dat de opwarming van de aarde versneld doorzet. De weersextremen in de vorm van piekbuien, droogte en hitte zullen toenemen in duur en intensiteit. Om de negatieve effecten van klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken en ons daarop aan te passen, intensiveren we het klimaatadaptatiebeleid en versnellen we de uitvoering van maatregelen: Aanpassen, Aanpakken en Accepteren. Dat betekent, naast inzet op tegengaan van klimaatverandering en de uitstoot van broeikasgassen (mitigatie), versterkte inzet op aanpassing van de fysieke leefomgeving én op gedragsverandering. Dit doen we voor een deel door het eigen provinciale beleid daarop aan te passen en daarnaast door andere betrokken partijen en inwoners in onze regio te stimuleren en ondersteunen bij het zelf nemen van maatregelen. Veel is in gang gezet of staat in de steigers, de komende jaren gaan we oogsten. Door klimaatadaptatie maatregelen nú te nemen kunnen schade en hoge kosten in de toekomst worden verminderd. De subsidieregeling Klimaatbestendige, Groene en Gezonde Steden en Dorpen is een succesvol instrument gebleken. Tot en met 2022 zijn daarmee 44 uitvoeringsprojecten en maatregelen voorzien van een financiële bijdrage van in totaal ruim € 1 miljoen. In 2023 komt daar nog voor €1,45 miljoen aan beschikkingen bij De regeling loopt eind 2023 af. Inzet is over te gaan tot continuering, waarvoor een wijzigingsbesluit aan GS wordt voorgelegd. De in beeld gebrachte risico’s en kansen van de effecten van klimaatverandering op de provinciale infrastructuur worden meegenomen in de diverse beleidstrajecten, beheer en onderhoudscycli en projectstudies. Klimaatadaptatie is tevens een onderdeel bij het bereikbaarheidsprogramma en programma fiets. Het onderwerp hittestress heeft ook al in 2023 veel aandacht gekregen, maar blijft een onderbelicht thema in verhouding tot de andere grote thema’s (wateroverlast, droogte en overstromingsrisico) en blijft dus ook in 2024 extra aandacht vragen. In maart 2023 is de Landelijke Maatlat Groene Klimaatadaptieve gebouwde omgeving aan de Tweede Kamer aangeboden. Het rijk levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het komen tot een ‘gelijk speelveld’ (level playing field). De Maatlat sluit goed aan bij onze eigen regionale Afspraken Klimaatadaptief Bouwen Utrecht en het Convenant Duurzame Woningbouw. De Landelijke Maatlat doet richtinggevende uitspraken over waar een groene en klimaatadaptieve omgeving aan moet voldoen. Het gaat om normen en richtlijnen waar alle nieuwbouwprojecten in het kader van klimaatadaptatie rekening mee moeten houden. Na de zomer van 2023 is gestart met de uitvoering van een aantal pilots in gemeenten om in kaart te brengen wat nodig is om te komen tot versnelde uitvoering van klimaatbestendige, gezonde en natuurinclusieve wijken. In november 2023 wordt de eindrapportage opgeleverd van het huidige Programma Klimaatadaptatie en voorstellen gedaan voor het vervolg. De basis voor dit nieuwe programma wordt gevormd door de ‘Agenda Versnelling Klimaatbestendig Utrecht 2040’.

3.1.4

De fysieke leefomgeving wordt beter voorbereid op klimaatverandering

Toelichting op meerjarendoel

Alle recente wetenschappelijke rapporten zijn eenduidig en leveren overtuigend bewijs dat de opwarming van de aarde versneld doorzet. De weersextremen in de vorm van piekbuien, droogte en hitte zullen toenemen in duur en intensiteit. Om de negatieve effecten van klimaatverandering zoveel mogelijk te beperken en ons daarop aan te passen, intensiveren we het klimaatadaptatiebeleid en versnellen we de uitvoering van maatregelen: Aanpassen, Aanpakken en Accepteren. Dat betekent, naast inzet op tegengaan van klimaatverandering en de uitstoot van broeikasgassen (mitigatie), versterkte inzet op aanpassing van de fysieke leefomgeving én op gedragsverandering. Dit doen we voor een deel door het eigen provinciale beleid daarop aan te passen en daarnaast door andere betrokken partijen en inwoners in onze regio te stimuleren en ondersteunen bij het zelf nemen van maatregelen. Veel is in gang gezet of staat in de steigers, de komende jaren gaan we oogsten. Door klimaatadaptatie maatregelen nú te nemen kunnen schade en hoge kosten in de toekomst worden verminderd.

De subsidieregeling Klimaatbestendige, Groene en Gezonde Steden en Dorpen is een succesvol instrument gebleken. Tot en met 2022 zijn daarmee 44 uitvoeringsprojecten en maatregelen voorzien van een financiële bijdrage van in totaal ruim € 1 miljoen. In 2023 komt daar nog voor €1,45 miljoen aan beschikkingen bij De regeling loopt eind 2023 af. Inzet is over te gaan tot continuering, waarvoor een wijzigingsbesluit aan GS wordt voorgelegd.

De in beeld gebrachte risico’s en kansen van de effecten van klimaatverandering op de provinciale infrastructuur worden meegenomen in de diverse beleidstrajecten, beheer en onderhoudscycli en projectstudies. Klimaatadaptatie is tevens een onderdeel bij het bereikbaarheidsprogramma en programma fiets.

Het onderwerp hittestress heeft ook al in 2023 veel aandacht gekregen, maar blijft een onderbelicht thema in verhouding tot de andere grote thema’s (wateroverlast, droogte en overstromingsrisico) en blijft dus ook in 2024 extra aandacht vragen.

In maart 2023 is de Landelijke Maatlat Groene Klimaatadaptieve gebouwde omgeving aan de Tweede Kamer aangeboden. Het rijk levert daarmee een belangrijke bijdrage aan het komen tot een ‘gelijk speelveld’ (level playing field). De Maatlat sluit goed aan bij onze eigen regionale Afspraken Klimaatadaptief Bouwen Utrecht en het Convenant Duurzame Woningbouw. De Landelijke Maatlat doet richtinggevende uitspraken over waar een groene en klimaatadaptieve omgeving aan moet voldoen. Het gaat om normen en richtlijnen waar alle nieuwbouwprojecten in het kader van klimaatadaptatie rekening mee moeten houden.

Na de zomer van 2023 is gestart met de uitvoering van een aantal pilots in gemeenten om in kaart te brengen wat nodig is om te komen tot versnelde uitvoering van klimaatbestendige, gezonde en natuurinclusieve wijken.

In november 2023 wordt de eindrapportage opgeleverd van het huidige Programma Klimaatadaptatie en voorstellen gedaan voor het vervolg. De basis voor dit nieuwe programma wordt gevormd door de ‘Agenda Versnelling Klimaatbestendig Utrecht 2040’.

Beoogde resultaten

In de eerste helft van 2024 wordt het 2e Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie opgeleverd.
Bij de grote ontwikkelingen in zowel het landelijk als het stedelijk gebied wordt zoveel mogelijk klimaatadaptatie meegenomen, zowel in de ruimtelijke inrichting als bouwwijze, waarbij de structurerende keuzes uit de kamerbrief ‘Water en Bodem Sturend’ een belangrijke leidraad zijn.
Kennis opgedaan in de pilots klimaatbestendige, gezonde en natuurinclusieve wijken, moet in 2024 resulteren in concrete stappen gericht op het daadwerkelijk realiseren van een eerste serie van klimaatbestendige, gezonde en natuurinclusieve wijken en buurten in 2025.
Financiële ondersteuning van concrete projecten en maatregelen op het gebied van klimaatadaptatie via de subsidieregeling Klimaatbestendige, Groene en Gezonde Steden en Dorpen.
Het begeleiden van keuzes die leiden tot klimaatbestendiger maatregelen. Bijvoorbeeld meedenken en helpen bij het Meerjarig Onderhoudsplan (MOP) voor de infrastructurele objecten, zoals hemelwaterafvoer en bruggen.