Kwaliteit is verbeterd en meer beschermd

3.3.1	De bodem- en grondwaterkwaliteit is verbeterd en beter beschermd
Toelichting op meerjarendoel
Om aan de KRW-doelen te voldoen, verbeteren we de kwaliteit en kwantiteit van de grondwaterlichamen zodat er in de provincie voldoende en schoon grondwater is. We beschermen het grondwater voor de volgende kwetsbare functies: menselijke consumptie, toekomstige drinkwaterwinning (strategische grondwatervoorraden) en grondwaterafhankelijke natuur. Waar nodig zorgen we voor een betere bodemkwaliteit en meer vitale bodems. De maatregelen die we uitvoeren staan in het Uitvoeringsprogramma drinkwater, het Bodem- en waterprogramma en het concept Utrechts programma landelijk gebied. Het Provinciaal Uitvoeringsprogramma Bodemconvenant (PUB) 2016-2022 is afgerond. Dit is een volledig door het Rijk gefinancierd programma. Met de Omgevingswet gaan de bevoegd gezag taken voor het grootste deel over naar gemeenten, maar de provincie houdt een aantal wettelijke en uitvoerende taken. Het Rijk heeft toegezegd een uitvoeringsprogramma bodem en ondergrond te maken. Op basis van de eerste contouren van dit uitvoeringsprogramma maken wij een nieuw Utrechtse uitvoeringsprogramma. Tot die tijd kunnen wij per jaar bij het Rijk per project een Specifieke Uitkering Bodem aanvragen. In 2024 zullen wij budget aanvragen voor de Spoedlocaties (locaties met risico’s). Een gezonde, vitale bodem is een bodem waarin zowel de chemische, biologische als fysische kwaliteit op orde is. Een vitale bodem kan water vasthouden en bergen, CO2 vastleggen, ziektes weren en voedingsstoffen vasthouden. Dit maakt de bodem belangrijk voor de grote maatschappelijke opgaven op het gebied van klimaat, circulaire economie, biodiversiteit en duurzame landbouw. Aardkundige waarden zijn die onderdelen van het landschap die iets vertellen over de natuurlijke ontstaanswijze van het gebied en daarmee onze provincie. We beschermen deze waarden en wijzen aardkundige monumenten aan. We maken ze beleefbaar en benoemen de komende jaren nieuwe aardkundige monumenten, in overleg met grondeigenaren en gemeenten.

3.3.1

De bodem- en grondwaterkwaliteit is verbeterd en beter beschermd

Toelichting op meerjarendoel

Om aan de KRW-doelen te voldoen, verbeteren we de kwaliteit en kwantiteit van de grondwaterlichamen zodat er in de provincie voldoende en schoon grondwater is. We beschermen het grondwater voor de volgende kwetsbare functies: menselijke consumptie, toekomstige drinkwaterwinning (strategische grondwatervoorraden) en grondwaterafhankelijke natuur. Waar nodig zorgen we voor een betere bodemkwaliteit en meer vitale bodems. De maatregelen die we uitvoeren staan in het Uitvoeringsprogramma drinkwater, het Bodem- en waterprogramma en het concept Utrechts programma landelijk gebied.

Het Provinciaal Uitvoeringsprogramma Bodemconvenant (PUB) 2016-2022 is afgerond. Dit is een volledig door het Rijk gefinancierd programma. Met de Omgevingswet gaan de bevoegd gezag taken voor het grootste deel over naar gemeenten, maar de provincie houdt een aantal wettelijke en uitvoerende taken. Het Rijk heeft toegezegd een uitvoeringsprogramma bodem en ondergrond te maken. Op basis van de eerste contouren van dit uitvoeringsprogramma maken wij een nieuw Utrechtse uitvoeringsprogramma. Tot die tijd kunnen wij per jaar bij het Rijk per project een Specifieke Uitkering Bodem aanvragen. In 2024 zullen wij budget aanvragen voor de Spoedlocaties (locaties met risico’s).

Een gezonde, vitale bodem is een bodem waarin zowel de chemische, biologische als fysische kwaliteit op orde is. Een vitale bodem kan water vasthouden en bergen, CO2 vastleggen, ziektes weren en voedingsstoffen vasthouden. Dit maakt de bodem belangrijk voor de grote maatschappelijke opgaven op het gebied van klimaat, circulaire economie, biodiversiteit en duurzame landbouw.

Aardkundige waarden zijn die onderdelen van het landschap die iets vertellen over de natuurlijke ontstaanswijze van het gebied en daarmee onze provincie. We beschermen deze waarden en wijzen aardkundige monumenten aan. We maken ze beleefbaar en benoemen de komende jaren nieuwe aardkundige monumenten, in overleg met grondeigenaren en gemeenten.

Beoogde resultaten

Als onderdeel van de KRW rapportage een meetronde van de kwaliteit van het grondwater op de volgende stoffen: bestrijdingsmiddelen, algemene stoffen en PFAS.
De grondwaterkwaliteit, de beschikbaarheid van grondwater en de bescherming van drinkwaterwinlocaties zijn belangrijke sturende factoren in het Utrechts Programma Landelijk Gebied (UPLG) en de daarbij behorende gebiedsagenda's. Een goede inrichting van het landelijk gebied draagt bij aan het verbeteren van de kwaliteit en de voorraad van grondwater.
We voeren activiteiten uit in het kader van het programma bewustwording drinkwaterbronnen, waarbij we bijdragen aan meer bewustwording bij derden over het beschermen van de grondwaterkwaliteit.
We passen de diepte van boringsvrije zones aan, passend bij de daadwerkelijke aanwezige scheidende laag. Hiermee creëren we meer ruimte voor het toepassen van bodemenergie in de bovenste laag.
Wij voeren bodemonderzoek en –sanering uit voor projecten waar in de periode 2021-2023 al een specifieke uitkering vanuit het Rijk voor is verkregen. Het gaat o.a. om de aanpak van locaties met risico's waar derden niet voor aan te spreken zijn (de spoedlocaties), de uitvoering van een aantal grote (grondwater) saneringen, bronnenonderzoek op locaties waar met PFAS is gewerkt, kennisontwikkeling PFAS, aanpak van een drugslab in Overberg, uitvoering van gebiedsgericht grondwaterbeheer in Woerden en aanpak van diffuus lood in de Ronde Venen. Daarnaast wordt vanuit de nog bestaande reserve bodemsanering (zoals door provinciale staten besloten) een bedrag gereserveerd van ruim € 1,1 mln. voor afronding van de sanering en optimalisatie van de recreatieve functies bij de Nedereindse plas.
Wij voeren een verkenning uit hoe wij samen met andere partijen de vitaliteit van de bodems in de provincie Utrecht kunnen verbeteren en wat de rol en handelingsperspectief van de provincie Utrecht daarin zou kunnen zijn.
Een nieuw aardkundig monument.