3.7 Grondbeleid

Benodigd raamkrediet voor het doen van grondaankopen

Programma Agenda Vitaal Platteland 
Alle gronden die we voor het programma AVP aankopen, worden geactiveerd op de balans in de Grondvoorraad AVP tegen de verkrijgingswaarde of - in het geval van gronden binnen het NNN - tegen de lagere marktwaarde in de grondvoorraad AVP. Het verschil tussen de lagere marktwaarde en de verkrijgingsprijs (meestal 85% van de waarde) dekken we uit de middelen voor realisatie van het NNN binnen programma 2.

Over de afbouw van de Grondvoorraad AVP (voorheen Revolverend Fonds) hebben we afspraken gemaakt. Het fonds, dat destijds de mogelijkheid bood om aankoop van gronden en opstallen tot maximaal € 50 miljoen voor te financieren, bouwen we in stappen van € 5 miljoen per twee jaar af naar € 0 eind 2027. Met de instelling van de provinciale grondbank in 2022 komt deze afbouw van de Grondvoorraad AVP te vervallen en maken deze gronden onderdeel uit van de grondbank. De eerdere genoemde afbouw zal dan ook niet meer plaats vinden.

Het risico bij grondverwerving voor de inrichting van natuur in het landelijk gebied is over het algemeen beperkt, omdat grond relatief waardevast is. Voor de realisatie van NNN kopen we grond tegen de agrarische waarde. Die zetten we vervolgens om naar natuur, waarna de waarde nog ongeveer 15% van de agrarische waarde is. Hier is sprake van kosten, niet van risico. Er worden soms ook gebouwen gekocht, het gaat dan vaak om agrarische opstallen, die meegekocht worden met de grond. Het beleid is dat deze opstallen zo snel mogelijk weer op de markt worden gezet, om daarmee de risico’s op waardedaling zo veel mogelijk te beperken.
 
Aan de grondvoorraad AVP is een risicovoorziening gekoppeld: de Voorziening Dekking Financiële Risico’s Grondbedrijf. . De voorziening wordt opgebouwd door per pand (voormalige agrarische opstallen) het verschil tussen de boekwaarde en de verwachte opbrengst bij verkoop toe te voegen. Eind 2022 bedroeg de risicovoorziening € 0,27 miljoen. De panden die we in bezit hebben, verkopen we zoveel mogelijk, waardoor we verwachten dat de risicovoorziening de komende jaren ook ruim onder het plafond zal blijven.

Natuurcompensatiebank
Bij de instelling van de natuurcompensatiebank (ncb) in 2018 werd besloten om ten behoeve van de ncb tot maximaal € 6 mln aankopen van gronden te financieren ten laste van voorheen het Revolverend Fonds. De aankopen voor de ncb worden geactiveerd op de balans. Nadat de gronden zijn ingericht en er overeenkomsten zijn gesloten met compensatieplichtigen over de inzet van de gronden in de ncb, worden de gronden verkocht aan een eindbeheerder tegen natuurwaarde. De afwaardering van de gronden zal plaatsvinden ten laste van de bijdragen die met de compensatieplichtigen overeen worden gekomen. De risico’s voor de ncb zijn derhalve beperkt. De grondvoorraad van de ncb stond ultimo 2022 op € 2,6 mln. Voor een groot deel van deze grondvoorraad ncb zijn inmiddels overeenkomsten gesloten met compensatieplichtigen.  

Financiën project Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg 
De grondexploitaties (grexen) van het programma HvdH en VBS zijn een gesloten systeem: we bekostigen investeringen met de toekomstige opbrengsten. Het programma en project komen niet ten laste van de algemene middelen; pas bij afronding van het volledige programma verrekenen we het saldo met de algemene middelen.

De verantwoording van het programma is als volgt in de administratie opgenomen:

• De rode projecten waarbinnen de ontwikkelingen in wonen en werken plaatsvinden, blijven verantwoord onder de Voorraden (VRD), via Programma 1. Ruimtelijke ordening; dit zijn de projecten Woonwijk Vliegbasis Soesterberg, Kavels Westflank en Sortie 16.  
• De groene projecten, met de ontwikkelingen in natuur en recreatie, zijn onder de vaste activa opgenomen:  
  • De projecten waarbij de grond nog in eigendom van de provincie is, vallen onder de Materiële vaste activa (MVA); dit betreft het project Oostelijke Corridor en Kamp van Zeist.
  • De projecten waarbij de grond is overgedragen aan derden, vallen onder de Immateriële vaste activa (IVA)/ Bijdragen in activa van derden; dit zijn de projecten Park Vliegbasis Soesterberg (mitigerende maatregelen en Camp New Amsterdam) en het Beheerfonds, waarin de resultaten van de afgesloten projecten opgenomen zijn.

De insteek bij alle projecten is dat we alle grond voor afsluiting van het project overdragen. Hetzij voor het realiseren van woningen en bedrijven, hetzij als natuur- en/of recreatieterrein.

Conform het BBV wordt er op de rode projecten tussentijdse winst genomen, volgens de Percentage of Completion (POC)-methode en op de afgesloten projecten in de IVA wordt jaarlijks afgeschreven. De hieruit voortkomende financiële gevolgen verantwoorden we in Programma 1. Ruimtelijke ontwikkeling en het voordeel wordt afgewikkeld naar de in 2020 ingestelde bestemmingsreserve. Met deze reserve geven we invulling aan het contractueel overeengekomen beheerfonds.

Financiële risico’s programma Hart van de Heuvelrug en Vliegbasis Soesterberg 
De provincie is financieel eindverantwoordelijk voor het programma Hart van de Heuvelrug. Voor het project Vliegbasis Soesterberg is een verdeling gemaakt met de gebiedspartner gemeente Zeist en gemeente Soest.

Voor meer toelichting verwijzen wij naar het projectenparagraaf 3.08.1 Hart van de Heuvelrug/Vliegbasis Soesterberg.