Meerjarendoelen

Met gemeenten wordt pro-actiever samengewerkt aan lokale opgaven vanuit wederzijdse belangen

Toelichting op meerjarendoel

Lokale ruimtelijke ontwikkelingen worden mogelijk op basis van gemeentelijke ruimtelijke plannen. De provincie borgt haar provinciale belangen in de fysieke leefomgeving in belangrijke mate door beïnvloeding van die gemeentelijke plannen. Omgevingsvisie en -verordening vormen daarbij het kader.

De Omgevingswet treedt 1 januari 2024 in werking. Optimaal overleg en samenwerking met de gemeenten over ruimtelijke ontwikkelingen worden onder de nieuwe wet alleen nog maar belangrijker. Die samenwerking is zowel gericht op thema's en gebieden, als op concrete initiatieven. De samenwerking krijgt gestalte in de Omgevingsagenda’s met gemeenten en in het coördinatiepunt voor gemeentelijke ruimtelijke visies, plannen en initiatieven (beleidsdoorwerking).

Omgevingsagenda Gemeenten
Met de Omgevingsagenda Gemeenten organiseren wij de gebiedsgerichte aanpak en de dialoog met gemeenten beter door structurele werkafspraken en -processen. Samen met gemeenten leggen wij de werkafspraken en doelstellingen vast, zodat we vroegtijdig en samenhangend de wederzijdse belangen kunnen borgen bij een gebiedsgerichte uitwerking van beleid. We hebben oog voor de gebiedsopgaven en kijken vooruit naar de concrete uitvoering maar borgen met de samenwerkingsafspraken ook voortgang en monitoring, zodat we tijdig kunnen bijsturen en verbeteren. Dit passen we bijvoorbeeld toe bij de gebiedsontwikkeling voor de Vinkeveense Plassen. Door (pro)actieve inzet leveren we een grote bijdrage aan een adequate aanpak van de complexe opgaven waaraan gemeenten het hoofd moeten bieden.

De Omgevingsvisies die veel gemeenten nu in voorbereiding hebben zijn een belangrijke basis voor afstemming. Daarnaast is er via periodiek overleg ook vroegtijdig aandacht voor nieuwe initiatieven. We gaan in dialoog samen vroegtijdig op zoek naar de wederzijdse belangen, en naar de meerwaarde en mate van gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking. Waar nodig en mogelijk leggen we een link tussen provinciale en regionale programma’s. Zo kunnen we samen onze belangen realiseren in gemeentelijke (ruimtelijke) plannen.

Afspraken over gebieds- en uitvoeringsgerichte samenwerking leggen we vast in de Omgevingsagenda Gemeenten en nemen wij op in een geografisch informatiesysteem (GIS), via een digitale werkomgeving. Deze digitale kaart (de Samenwerkingskaart) is het instrument dat zichtbaar maakt waar afstemming en samenwerking nodig is en meerwaarde kan worden behaald voor provinciale opgaven, ook vanuit regionaal perspectief. Deze meer gestructureerde werkwijze (werkafspraken Omgevingsagenda Gemeenten en Samenwerkingskaart) levert daarnaast een schat aan kennis en informatie op van de gemeentelijke praktijk. Ook voor het Netwerk Omgevingsgericht Werken een meerwaarde in wisselwerking tussen beleid en uitvoering.

Met gemeenten maken we afspraken over deze structurele werkwijze. Hiermee leggen we een basis voor een lerend netwerk voor deze andere manier van werken, passend bij de Omgevingswet. De ervaringen met de eerste gemeenten helpen ons om een beproefd structureel gezamenlijk werkproces in te richten en op den duur met alle gemeenten een Omgevingsagenda Gemeenten te ontwikkelen. Omdat de technische implementatie en parallel daaraan de inrichting en operationeel maken van de Omgevingsagenda Gemeenten een zorgvuldige invulling vragen, is ontwikkeling van 75% de meest realistische prognose. Het streven is vanzelfsprekend op een hoger realisatiepercentage uit te komen.

Begeleiding gemeentelijke plannen
De Omgevingswet heeft een bredere scope dan op dit moment in de Wet ruimtelijke ordening, (Interim) Omgevingsverordening en het juridisch instrumentarium is verankerd. Zo moeten integrale afweging en integraal advies over de haalbaarheid van ruimtelijke plannen en initiatieven onder de Omgevingswet binnen een aanzienlijk korter tijdsbestek geleverd worden. Dit heeft consequenties voor de provinciale werkwijze en rol.  

Gemeentelijke bestemmingsplannen worden onder de Omgevingswet automatisch omgezet naar Omgevingsplannen. Tot 2028 geldt hiervoor het overgangsrecht. In deze periode zullen vele aanpassingen en afwijkingen van deze plannen voor gemeenten, en daarmee voor de provinciale begeleiding, grote uitdagingen met zich meebrengen. De provinciale werkprocessen zijn tijdig voorbereid om adequaat in de planprocessen te acteren.

De bredere reikwijdte van gemeentelijke plannen en de kortere procedures werken direct door in onze advisering. Ook doen gemeenten in toenemende mate een beroep op onze inzet in samenwerking aan gebiedsontwikkelingen. In onze organisatie werken we mede daarom sinds 2023 met een Coördinatiepunt Beleidsdoorwerking, samen met de overige Coördinatiepunten onderdeel van de beleidscyclus. Het Coördinatiepunt organiseert een snelle, brede, integrale afstemming en koersbepaling.