3.3 Onderhoud kapitaalgoederen

Bij het beheer en onderhoud worden de volgende arealen (type assets) onderscheiden: 

Infrastructuur 
De infrastructuur bestaat uit de trambanen, met beveiliging, overwegen, energievoorziening, et cetera, naar Utrecht Science Park, Nieuwegein-Zuid en IJsselstein-Zuid, alsmede de opstelterreinen bij de tramremise en het eindpunt Science Park. Concreet is de volgende infrastructuur in beheer: 

Van de infrastructuur wordt in het dagelijkse beheer beschouwd wat de staat is en hoe de prestaties zich ontwikkelen. Op grond hiervan worden onderhoudsmaatregelen geprogrammeerd, uitgevoerd en indien nodig bijgestuurd. In het geval van gebreken en/of storingen vindt storingsafhandeling en correctief onderhoud plaats. Er is één onderhoudscontract voor de infrastructuur dat in 2022 opnieuw Europees is aanbesteed. Het nieuwe onderhoudscontract gaat uit van een duidelijker beeld van de conditie, status en onderhoudseisen en een verantwoordelijkheid van de contractpartij om de infrastructuur aan de gestelde technische en prestatie-eisen te laten voldoen. Dit wordt op basis van KPI’s gemonitord.

Voor het onderhoud van diverse ondersteunende systemen zijn (raam)contracten afgesloten met uitvoerende partijen. Er worden nieuwe contractafspraken gemaakt over het beveiligingssysteem. In 2023 wordt onderzoek gedaan naar de toekomstige invulling van de trambeveiliging, met als doel te implementeren in 2024.

In 2024 wordt onder meer geïnvesteerd in de vervanging van drie tractiestations die zijn verouderd en in een upgrade van de energievoorziening om de betrouwbaarheid en toekomstbestendigheid te borgen. Verder worden er onder andere diverse maatregelen getroffen ter verbetering van de overwegveiligheid. In samenhang met het trammaterieel wordt onderzocht of een verbetering van het wiel-railcontact mogelijk is, zodat het booggeluid en risico op ontsporingen bij ongevallen kan worden beperkt.  

Trammaterieel 
We hebben in totaal 54 CAF lagevloertrams, 27 trams met een lengte van 33 meter en 27 trams met een lengte van 41 meter. De trams worden verhuurd aan de concessiehouder, met als uitgangspunt dat dagelijks maximaal 46 trams geleverd kunnen worden voor de uitvoering van dienstregeling. 

De laatste trams zijn geleverd in 2022. Deze trams maken onderdeel uit van de vijf extra trams die in 2020 besteld zijn voor de vlootoptimalisatie. De vlootoptimalisatie maakt de tramvloot robuust en toekomstbestendig. Bij verschillende ongevallen zijn in 2021 vijf tramstellen ernstig beschadigd geraakt. Het herstel van de trams dient plaats te vinden door leverancier CAF, waarvoor de tramstellen naar Spanje moeten worden overgebracht. In de loop van 2024 komen de laatste drie schadetrams weer beschikbaar voor de exploitatie.  

In 2024 loopt het ‘Warranty-contract’ met af met de leverancier van de trams (CAF). Dit contract wordt vervangen door een ‘Technical Assistance Service’ – contract, waardoor de ondersteuning vanuit CAF wordt gegarandeerd voor 2 jaar.

Het onderhoud aan de trams vindt plaats in de werkplaats van de remise in Nieuwegein. Als beheerder voeren wij hierover de regie, waarvoor onder andere een onderhoudsmanagementsysteem ter beschikking staat. De uitvoering van werkzaamheden is uitbesteed aan één contractpartij, Alstom. Bij het onderhoud is sprake van predictive maintenance, dat wil zeggen het meten en analyseren van alle gegevens die van betekenis kunnen zijn voor het bepalen van het uit te voeren onderhoud. Dat zijn behalve de fabrieksspecificaties van de assets ook gebruiksdata die afkomstig zijn vanuit de onderhoudshistorie en de in de trams verwerkte sensoren. Hieruit volgt een afweging van preventief versus correctief onderhoud. Op basis van de kilometrage van de trams is een meerjarige onderhoudscyclus van toepassing. In voorkomende gevallen vindt storings- en schadeherstel plaats in de werkplaats of ter plaatse. Als eigenaar van de trams hebben we reservedelen op voorraad die afgestemd zijn op de operationele behoefte. Buiten het onderhoud aan de tramstellen is er een contract voor de reiniging van de trams, zowel het interieur als exterieur. 

Alle trams zijn relatief nieuw en deels vallen de trams nog onder de garantie van de leverancier. Om te blijven beschikken over gestandaardiseerd en hoogwaardig trammaterieel worden jaarlijks noodzakelijke modificaties uitgevoerd. Dit betreft bijvoorbeeld de update van software. In 2022 zijn wieldempers op alle tramstellen aangebracht om de geluidsproductie naar de omgeving te beperken. Er is ook een nieuw systeem geïmplementeerd waarmee alle (data)communicatie tussen de trams en ‘de wal’ plaatsvindt en dat als basis dient voor het exploitatiebeheersysteem. In 2024 wordt een modificatie verwacht rondom het gps-gestuurde snelheidssysteem. Hiervoor worden komend jaar verschillende onderzoeken uitgevoerd en vervolgens geïmplementeerd.

Op dit moment vinden er onderzoeken plaats naar een depotmanagement-systeem, dat informatie geeft over de actuele status van ieder voertuig, waardoor een efficiëntere planning en inzet van de voertuigen kan plaatsvinden. In 2024 wordt dit systeem geïmplementeerd, dat wordt gekoppeld aan SAP4/HANA, dat eveneens gepland is te implementeren.

 Haltes en Gebouwen 
In 2024 is als areaal in beheer: 

Alle tramhaltes zijn relatief recent aangelegd of vernieuwd. Op of dichtbij de tramperrons zijn voorzieningen aanwezig als in-/uitcheckpalen, kaartverkoopautomaten, DRIS-displays, cameratoezicht, abri’s, bankjes, hekwerken en fietsenstallingen. Op de haltes vindt preventief onderhoud plaats, maar belangrijker nog zijn het correctief onderhoud, het herstel van schade als gevolg van vandalisme en de wintermaatregelen. Wij voeren ook het beheer en onderhoud uit van de bushaltes aan de gecombineerde tram-/busbaan door Utrecht Science Park, en de bushaltes Utrecht Centraal Centrumzijde (UCC) en P+R Science Park.  

Ook het areaal gebouwen is over het algemeen van recente datum. In 2020 is de nieuwe tramremise in Nieuwegein in gebruik genomen. Het beheer en onderhoud omvat het terrein, de werkplaats met technische installaties, en de verkeersleidingspost (Operationeel Controle Centrum, OCC). Het beheer van het gebouw en de kantoren is ondergebracht bij de eenheid Facilitaire Dienstverlening.  

In 2021 is het areaal uitgebreid met een extra stalling voor elektrische bussen op het remiseterrein en de nieuwe duurzame busstalling Westraven, waar voor concessiehouder U-OV ook een werkplaats en kantoren ter beschikking staan. Bij de eindpunten van de tram in Nieuwegein-Zuid en IJsselstein-Zuid is een pauze- en toiletvoorziening aanwezig voor de trambestuurders, en ook op het busstation in Breukelen staat een personeelsvoorziening. Op al deze punten zorgen wij als verhuurder voor het onderhoud. 

In 2024 vindt planontwikkeling plaats voor de vervanging van de zogenaamde Zoutloods, het gebouw op het remiseterrein in Nieuwegein. Daar zijn kantoren voor de concessiehouder en onderhoudspartij ondergebracht en vindt onder andere de opleiding van trambestuurders plaats. Dit gebouw voldoet niet meer aan de arbo-eisen. 

De P+R Breukelen wordt naar verwachting in november 2023 opgeleverd en overgedragen aan de beheerorganisatie. Het onderhoud zal vanuit de beheerorganisatie worden uitgevoerd.

Telematica 
Voor het openbaar vervoer zijn veel telematicavoorzieningen nodig. Dan gaat het bijvoorbeeld om de verbindingen en systemen om het tramverkeer te beveiligen en aan te sturen (seinen, wissels, overwegen, bedienbare poorten). Veel systemen zijn dubbel uitgevoerd om uitval te voorkomen. In de tramremise komt technisch veel samen. Hier is ook het OCC gehuisvest als spil in de aansturing van het tram- en busverkeer. In het OCC wordt ook cameratoezicht gehouden op de tramhaltes en de bushaltes bij Utrecht Centraal aan de centrum- en jaarbeurszijde. In totaliteit zijn er 180 camera’s in beheer, plus de camera’s die in de trams aanwezig zijn. Andere voorzieningen zijn de in- en uitcheckpalen en verkoopautomaten bij de tramhaltes en het systeem voor dynamische reisinformatie (DRIS) bij alle tram- en bushaltes in onze provincie. Tot slot zijn er diverse systemen actief om het beheer en onderhoud van de openbaarvervoerassets te ondersteunen

IIn 2024 wordt geïnvesteerd in het onderhoud, de upgrade en gedeeltelijke vervanging van netwerkonderdelen. Ook vindt de doorontwikkeling van het onderhoudsmanagementsysteem plaats.