3.3 Onderhoud kapitaalgoederen

 
Wat willen we bereiken? 
De provinciale vaarwegen, 18 km Eem, 17,6 km Merwedekanaal en 4,5 km Oude Rijn, voldoen aan de normen voor vaardiepten. Die zijn mede gebaseerd op de klassenindeling van de Conferentie van Europese Ministers van Transport (CEMT), de richtlijnen van de Beleidsvisie Recreatietoervaart Nederland (BRTN) en de Commissie Vaarwegbeheerders (CVB) Richtlijnen Vaarwegen 2005.  
Het kwaliteitsniveau voor de Eem is uitgewerkt in het in 2023 vastgestelde beheerplan Eem. Het voorziet in zowel recreatief vaarweggebruik en de mogelijkheid om beroepsvaart tot 1.000 ton (CEMT-klasse III) van en naar Amersfoort mogelijk te maken en te houden. In dit beheerplan wordt voor de komende tijd gewerkt aan een opstap naar een meer omvattende beleidsvisie Eem, waarin alle facetten in de ruimtelijke omgeving aan bod zullen komen. Voor het beheer van de vaarweg Eem op zich voldoet voor nu het beheerplan. Daarin is uitgewerkt wat de activiteiten m.b.t. het (nautisch) vaarwegbeheer voor de komende jaren gaan inhouden. Het nautisch beheer, het vaarwegbeheer en het onderhoud van het Merwedekanaal is integraal overgedragen aan de provincie Zuid-Holland.

Wat gaan we daarvoor doen? 
Voor het bepalen van de onderhoudsmaatregelen aan de Eem wordt geschouwd en gericht geïnspecteerd. Zo wordt de bevaarbaarheid van de Eem voor vrachtschepen tot 1.000 ton jaarlijks gecontroleerd. De aanbestedingsprocedure voor het baggerbestek, met een looptijd van drie jaar, is in 2022 gestart. In 2023 is een aantal vakken gebaggerd om het gewenste vaarprofiel te kunnen handhaven. Het laatste deel van het bestek zal in 2024 uitgevoerd gaan worden.

Met de gemeente Amersfoort en Waterschap Vallei en Veluwe zijn afspraken gemaakt over taken en de verdeling van kosten, zowel vast, variabel en investeringen. Calamiteiten en onvoorziene omstandigheden zijn niet in deze raming verwerkt.
Nieuwe afspraken over een nieuwe Beheervisie 2022-2032 Eem en een bijgewerkte meerjarenraming tussen de gemeente Amersfoort en Waterschap Vallei en Veluwe zullen eind 2023 worden gemaakt. Verwacht wordt dat met name over de investeringen met de beheerpartners nog discussies over gaan plaatsvinden. De te verwachten baten zijn daarom nog niet bekend.

Door de gemeentelijke herindeling in de nieuwe gemeente Vijfherenlanden per 2019 is een groter deel van het Merwedekanaal op Utrechts grondgebied komen te liggen. Het nautisch beheer, het vaarwegbeheer en het onderhoud van het Merwedekanaal is integraal overgedragen aan de provincie Zuid-Holland. Wij hebben de provincie Zuid-Holland gemandateerd voor het onderhoud, beheer, ontheffing- en vergunningverlening voor het Utrechtse deel totdat er nieuwe afspraken zijn gemaakt. De kosten worden verdeeld aan de hand van een afgesproken verdeelsleutel. Jaarlijks krijgen wij een factuur voor de gemaakte kosten.
Voor het Merwedekanaal geldt dat de bevaarbaarheid van schepen tot 1750 ton (CEMT-klasse IV) wordt gecontroleerd. Het op diepte houden van het vaarwegprofiel is in 2028 voorzien. In verband met de gemaakte afspraken komen deze kosten voor rekening van het Rijk.

Door dezelfde herindeling als bij het Merwedekanaal komt ook een gedeelte (10km) van de rivier de Linge op Utrechts grondgebied. De provincie Zuid-Holland betaalde tot en met het jaar 2020 een jaarlijkse bijdrage aan het Waterschap Rivierenland. Met ingang van 2021 hebben wij dit overgenomen. Daar is een bestuurlijke overeenkomst, inclusief een financiële paragraaf, voor gesloten.

Wat gaat dat kosten?  
De verwachte kosten en baten die worden geraamd voor de periode 2024 - 2027 zijn opgenomen in het MOP dat als bijlage is gevoegd bij deze begroting. 

Doorkijk verwacht saldo van lasten en baten MOP Vaarwegen 

Op basis van de vastgestelde Nota kapitaalgoederen Mobiliteit 2021 is het meerjarig gemiddelde aan budgetbehoefte voor het vaste en variabele deel van het vaarwegenonderhoud berekend. Het vast onderhoud wordt verrekend met de algemene middelen, het variabel onderhoud met de reserve Beheer en onderhoud (vaar)wegen. 

In de begroting zijn de bedragen vanuit het MOP voor de jaarschijf 2024 overgenomen. Volgens de Nota kapitaalgoederen Mobiliteit wordt bij het variabele deel rekening gehouden met een
vertragingsfactor van 80%. Omdat ieder jaar het MOP wordt geactualiseerd is voor de jaarschijven 2025-2027 ervoor gekozen om de budgetbehoefte uit de Nota kapitaalgoederen Mobiliteit te volgen. De opname in de begroting is weergegeven in onderstaande tabel. 

Opname onderhoud Vaarwegen in begroting  

De kosten voor het onderhoud van de wegen en de vaarwegen zijn in de begroting beide opgenomen in programma 5 Bereikbaarheid en het beleidsdoel 5.01 Het provinciale netwerk is sterk. Een overzicht van het totale begrote budget wegen en vaarwegen is opgenomen in de onderstaande tabel

Opname totaal onderhoud wegen en vaarwegen samen in begroting  

Het variabel onderhoud wordt verrekend met de reserve Beheer en onderhoud (vaar)wegen.
Op basis van bovenstaande actualisatie zal de reserve Beheer en onderhoud (vaar)wegen negatief komen te staan. Er is een aanvullende dekking noodzakelijk van € 4,0 miljoen om te zorgen dat de reserve niet negatief zal worden. Volgens het BBV mag een reserve namelijk niet negatief zijn. Dit wijkt dus af van de financieringsbehoefte zoals die bij de Nota kapitaalgoederen (NK) Mobiliteit werd gepresenteerd. Dit heeft vooral te maken met drie factoren: 

• De kapitaalbehoefte in de NK is gebaseerd op een langlopend gemiddelde, maar volgens het huidige MOP ligt het variabel onderhoud in de huidige periode hoger dan in de NK. Het variabel onderhoud in de NK was bepaald op kengetallen en aannames. Bij het opstellen van het MOP wordt gekeken naar wat nodig is op basis van planningen en inspecties.

• Wij zijn voor de kunstwerken Merwedekanaal afhankelijk van de planning en kostenraming van de Provincie Zuid-Holland. Door de aangepaste planning van de Provincie Zuid-Holland is er sprake van een ramingsverschil en vallen de kosten € 2,0 miljoen hoger uit. Daarnaast is een deel van de in 2024 geplande werkzaamheden naar 2025 doorgeschoven. Dit is een effect van € 0,5 miljoen.
• De prijsstijgingen van het afgelopen jaar zorgen ervoor dat de prognoses voor het onderhoud zijn gestegen. Nieuwe contracten vallen duurder uit dan in het NK was opgenomen. De prijsstijgingen hebben betrekking op alle assets.

Als u instemt met de aanvullende dekking ziet het verloop van reserve er als volgt uit: 

Financiële verwerking met reserve Beheer en onderhoud (vaar)wegen  

Ook met de aanvullende dekkingis het niveau van de reserve minimaal. De komende periode zullen we de voortgang en prijsontwikkelingen voor het meerjarig onderhoud blijven volgen. Als dat nodig is, zullen wij in het komende jaar met aanvullende voorstellen komen voor het meerjarig onderhoud.