Provinciaal woningbouwbeleid ondersteunt woningbouwopgave

1.3.2	Het provinciaal woningmarktbeleid ondersteunt beter de woningbouwopgave
Toelichting op meerjarendoel
De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening werkt aan een Wet Versterking regie op de volkshuisvesting. Met de wet krijgen overheden weer de regie op de volkshuisvesting, omdat de initiatieven van onderop niet voldoende bijdragen aan het oplossen van de woningbouwopgave. Dit vraagt ook een meer sturende rol van de provincie en het opstellen van een verplicht Volkshuisvestingsprogramma. Waar de provincie nu met name ruimtelijk stuurt zal de provincie onder de nieuwe wet ook een sturende en coördinerende rol krijgen in de meer sociale kant van volkshuisvesting: voldoende woningen voor aandachtsgroepen, goede woonzorgvisies. Dit vraagt om een uitbreiding van de beleidscapaciteit voor volkshuisvesting, waartoe in de kaderbrief is besloten. Om een goed beeld te krijgen van de behoefte aan woningen voor aandachtsgroepen zoals ouderen, mensen die uitstromen uit maatschappelijke zorg, dak- en thuislozen, statushouders, laten we een onderzoek doen naar omvang en ontwikkeling van deze groepen in de provincie. Om de regierol van de provincie goed uit te kunnen voeren is er behoefte aan monitoring op meer onderwerpen. We ontwikkelen de planregistratie en monitor Wonen door om aan deze behoefte te voldoen. Met ons woningmarktbeleid willen we ervoor zorgen dat er voldoende ruimte is voor woningbouw die op de behoefte aansluit. We hanteren daarbij kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen. Een belangrijke kwalitatieve doelstelling is een beter evenwicht tussen het sociale/middeldure en het dure segment. We bevorderen de bouw van woningen in het betaalbare segment. Dit past in de rijksdoelstellingen om te komen tot 600.000 nieuwe betaalbare woningen tot en met 2030. Het past ook in het streven naar 30% sociale huurwoningen in de woningvoorraad per gemeente. De provincie krijgt hierbij een belangrijke rol in de regie en monitoring. In het najaar van 2022 is de rol van de provincie bij het instrument KoopSmarter en Koopgarant uitgezocht. Gezien de snel veranderende marktomstandigheden moet opnieuw worden bezien of dit het goede instrument is om betaalbare woningen voor de lagere en middeninkomens bereikbaar te maken. We onderzoeken of er alternatieve instrumenten zijn die kunnen helpen of de realisatie van voldoende betaalbare woningen te versnellen. Via regionaal programmeren stellen we samen met gemeenten op regionaal niveau adaptieve programma’s voor wonen (en werken) op waarin we ook over deze aspecten afspraken opnemen. U stelt hiervoor vooraf een geactualiseerd kader vast, met daarin onder meer kwantitatieve bandbreedtes, kwalitatieve randvoorwaarden en ambities op het gebied van bijvoorbeeld prijssegmenten. Zie beleidsdoel 1.1. Naast betaalbaarheid hebben we in ons beleid ook ambities opgenomen over energieneutraliteit, klimaatadaptatie en circulariteit. In september 2022 is het Convenant Duurzame Woningbouw ondertekend door gemeenten, corporaties, waterschappen en marktpartijen. Inmiddels sluiten meer regio's en provincies aan en is er ook draagvlak op rijksniveau. In 2024 voeren we met onze partners de afspraken die in het convenant gemaakt zijn uit en actualiseren we de afspraken op basis van ontwikkelingen in regelgeving en nieuwe technieken. Daarbij gaat het om onder andere het ontwikkelen en delen van kennis met partners in de woningbouwopgave, verbinden van partijen en ondersteunen van pilots op alle thema's die een plek krijgen in het Convenant Duurzame Woningbouw (energie, klimaat, circulariteit, gezondheid). Gestreefd wordt om het Convenant Duurzame Woningbouw te verbreden en uiteindelijk te komen tot landelijke standaarden voor toekomstbestendige woningbouw. De incidenteel beschikbaar gestelde capaciteit voor duurzame woningbouw is ook de komende jaren nodig. Er moeten nog veel stappen gezet worden om de omslag te maken naar een toekomstbestendige bouwsector. De provincie krijgt een nieuwe taak in het coördineren en monitoren van de door de gemeenten op te stellen woon- en zorgvisies voor ouderen en aandachtsgroepen. Hierover zijn we in gesprek met gemeenten. In 2024 zijn de resultaten beschikbaar van een doelgroeponderzoek, als basis voor woonzorgvisies die gemeenten opstellen.

1.3.2

Het provinciaal woningmarktbeleid ondersteunt beter de woningbouwopgave

Toelichting op meerjarendoel

De minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening werkt aan een Wet Versterking regie op de volkshuisvesting. Met de wet krijgen overheden weer de regie op de volkshuisvesting, omdat de initiatieven van onderop niet voldoende bijdragen aan het oplossen van de woningbouwopgave. Dit vraagt ook een meer sturende rol van de provincie en het opstellen van een verplicht Volkshuisvestingsprogramma. Waar de provincie nu met name ruimtelijk stuurt zal de provincie onder de nieuwe wet ook een sturende en coördinerende rol krijgen in de meer sociale kant van volkshuisvesting: voldoende woningen voor aandachtsgroepen, goede woonzorgvisies. Dit vraagt om een uitbreiding van de beleidscapaciteit voor volkshuisvesting, waartoe in de kaderbrief is besloten. Om een goed beeld te krijgen van de behoefte aan woningen voor aandachtsgroepen zoals ouderen, mensen die uitstromen uit maatschappelijke zorg, dak- en thuislozen, statushouders, laten we een onderzoek doen naar omvang en ontwikkeling van deze groepen in de provincie.

Om de regierol van de provincie goed uit te kunnen voeren is er behoefte aan monitoring op meer onderwerpen. We ontwikkelen de planregistratie en monitor Wonen door om aan deze behoefte te voldoen.

Met ons woningmarktbeleid willen we ervoor zorgen dat er voldoende ruimte is voor woningbouw die op de behoefte aansluit. We hanteren daarbij kwantitatieve en kwalitatieve doelstellingen. Een belangrijke kwalitatieve doelstelling is een beter evenwicht tussen het sociale/middeldure en het dure segment. We bevorderen de bouw van woningen in het betaalbare segment. Dit past in de rijksdoelstellingen om te komen tot 600.000 nieuwe betaalbare woningen tot en met 2030. Het past ook in het streven naar 30% sociale huurwoningen in de woningvoorraad per gemeente. De provincie krijgt hierbij een belangrijke rol in de regie en monitoring.

In het najaar van 2022 is de rol van de provincie bij het instrument KoopSmarter en Koopgarant uitgezocht. Gezien de snel veranderende marktomstandigheden moet opnieuw worden bezien of dit het goede instrument is om betaalbare woningen voor de lagere en middeninkomens bereikbaar te maken. We onderzoeken of er alternatieve instrumenten zijn die kunnen helpen of de realisatie van voldoende betaalbare woningen te versnellen.

Via regionaal programmeren stellen we samen met gemeenten op regionaal niveau adaptieve programma’s voor wonen (en werken) op waarin we ook over deze aspecten afspraken opnemen. U stelt hiervoor vooraf een geactualiseerd kader vast, met daarin onder meer kwantitatieve bandbreedtes, kwalitatieve randvoorwaarden en ambities op het gebied van bijvoorbeeld prijssegmenten. Zie beleidsdoel 1.1.

Naast betaalbaarheid hebben we in ons beleid ook ambities opgenomen over energieneutraliteit, klimaatadaptatie en circulariteit. In september 2022 is het Convenant Duurzame Woningbouw ondertekend door gemeenten, corporaties, waterschappen en marktpartijen. Inmiddels sluiten meer regio's en provincies aan en is er ook draagvlak op rijksniveau. In 2024 voeren we met onze partners de afspraken die in het convenant gemaakt zijn uit en actualiseren we de afspraken op basis van ontwikkelingen in regelgeving en nieuwe technieken. Daarbij gaat het om onder andere het ontwikkelen en delen van kennis met partners in de woningbouwopgave, verbinden van partijen en ondersteunen van pilots op alle thema's die een plek krijgen in het Convenant Duurzame Woningbouw (energie, klimaat, circulariteit, gezondheid). Gestreefd wordt om het Convenant Duurzame Woningbouw te verbreden en uiteindelijk te komen tot landelijke standaarden voor toekomstbestendige woningbouw. De incidenteel beschikbaar gestelde capaciteit voor duurzame woningbouw is ook de komende jaren nodig. Er moeten nog veel stappen gezet worden om de omslag te maken naar een toekomstbestendige bouwsector.

De provincie krijgt een nieuwe taak in het coördineren en monitoren van de door de gemeenten op te stellen woon- en zorgvisies voor ouderen en aandachtsgroepen. Hierover zijn we in gesprek met gemeenten. In 2024 zijn de resultaten beschikbaar van een doelgroeponderzoek, als basis voor woonzorgvisies die gemeenten opstellen.

Beoogde resultaten

Er is een voorstel ontwikkeld voor een instrument waarmee gemeenten en corporaties sociale koop bereikbaar kunnen maken;
Het planregistratiesysteem levert informatie over plancapaciteit aan voor Regionaal Programmeren;
Er is een woonzorgbehoefte onderzoek uitgevoerd, als basis voor de gemeentelijke woonzorgvisies;
De gemeenten zijn ondersteund bij het uitvoeren van het provinciale convenant Duurzame Woningbouw door de gezamenlijke projectorganisatie van verschillende aangesloten provincies;
Er is een nationaal convenant Toekomstbestendige Woningbouw opgesteld en ondertekend.